道德经(注音拼音完整版)

道德经(注音拼音完整版)老子《道德经》第一章dào

kědào

fēichángdào道可道，非常道；míng

kěmíng

fēichángmíng名可名，非常名。wúmíng

tiāndì

zhīshǐ无名，天地之始；yǒumíng

wàn

wù

zhīmǔ有名，万物之母。gùchángwú

yù

yǐguān

qímiào故常无，欲以观其妙；chángyǒu

yù

yǐguān

qíjiào常有，欲以观其徼。cǐliǎngzhětong

chūér

yìmíng

tóngwèizhīxuán

xuánzhī此两者，同出而异名，同谓之玄，玄之yòuxuán

zhòngmiàozhīmén又玄，众妙之门。第二章tiānxiàjiēzhīměizhī

wéiměi

sī

è

yǐ天下皆知美之为美，斯恶已。jiēzhīshànzhīwéishàn

sī

bùshàn

yǐ皆知善之为善，斯不善已。gùyǒu

wú

xiāngshēngnán

yìxiāngchéng

chángduǎnxiāngxíng故有无相生，难易相成，长短相形，gāo

xiàxiāngqīng

yīnshēngxiānghè

qiánhòuxiāngsuí高下相倾，音声相和，前后相随。shìyǐshèngrénchǔwú

wéizhīshì

xíngbùyánzhījiào是以圣人处无为之事，行不言之教，wàn

wù

zuòyān

ér

bù

cí

shēng

ér

bùyǒu

wéi

ér

bù万物作焉而不辞，生而不有，为而不shì

gōngchéng

ér

fú

jū恃，功成而弗居。fūwéi

fú

jū

shì

yǐ

bù

qù夫唯弗居，是以不去。第三章bùshàngxiàn

shǐmín

bù

zhēng不尚贤，使民不争；bù

guìnán

dé

zhīhuò

shǐmín

bù

wéidào不贵难得之货，使民不为盗；bùxiànkěyù

shǐmín

xīn

búluàn不见可欲，使民心不乱。shìyǐshèngrénzhīzhì

xūqíxīnshíqífùruòqí是以圣人之治，虚其心，实其腹，弱其zhì

qiángqí

gǔ志，强其骨。chángshǐmínwúzhīwúyù

shǐfūzhìzhěbùgǎnwéiyě常使民无知无欲，使夫智者不敢为也。wéi

wú

wéi

zé

wú

bù

zhì为无为，则无不治。第四章dàochōng

éryòngzhīhuò

bùyíng道冲，而用之或不盈。yuān

xī

sìwàn

wù

zhīzōng渊兮，似万物之宗。cuò

qí

ruì

jiěqí

fēn

hé

qíguāng

tóngqí

chén挫其锐，解其纷，和其光，同其尘。zhàn

xī

sìruò

cún湛兮，似若存。wú

bù

zhīshuí

zhī

zǐ

xiàngdì

zhīxiān吾不知谁之子，象帝之先。第五章tiāndì

bù

rén

yǐwàn

wù

wéichú

gǒu天地不仁，以万物为刍狗；shèngrén

bù

rén

yǐ

bǎixìngwéi

chúgǒu圣人不仁，以百姓为刍狗。tiāndì

zhījiān

qíyóu

tuóyuèhū

xū

ér

bù

qū

dòng天地之间，其犹橐龠乎？虚而不屈，动ér

yù

chū而愈出。duōyán

shùqióng

bù

rúshǒuzhōng多言数穷，不如守中。第六章gǔshén

bù

sǐ

shìwèixuánpìn谷神不死，是谓玄牝。xuánpìnzhīmén

shìwèi

tiāndìgēn

miánmiánruòcún

yòng玄牝之门，是谓天地根。绵绵若存，用zhībù

qín之不勤。第七章tiāncháng

dì

jiǔ天长地久。tiāndì

suǒyǐnéng

chángqiějiǔzhě天地所以能长且久者，yǐ

qí

bù

zìshēng

gù

néngchángshēng以其不自生，故能长生。shìyǐshèng

rénhòu

qíshēn

érshēnxiān

wài

qíshēn

ér是以圣人后其身而身先；外其身而shēncún身存。fēiyǐ

qíwú

sī

yé

gù

néngchéng

qí

sī非以其无私邪，故能成其私。第八章shàngshànruòshuǐ上善若水。shuǐshàn

lìwàn

wù

ér

bùzhēng水善利万物而不争；chǔzhòng

rén

zhīsuǒwù

gù

jī

yú

dào处众人之所恶，故几于道。jūshàndì

xīnshànyuān

yǔshàn

rén

yánshànxìn

zhèng居善地，心善渊，与善仁，言善信，政shànzhì

shìshànnéng

dòngshànshí善治，事善能，动善时。fūwéi

bù

zhēng

gù

wú

yóu夫唯不争，故无尤。第九章chíér

yíngzhī

bù

rú

qí

yǐ持而盈之，不如其已；chuǎiér

ruìzhī

bù

kěcháng

bǎo揣而锐之，不可长保。jīnyù

mǎntáng

mò

zhīnéngshǒu金玉满堂，莫之能守；fù

guì

érjiāo

zì

yí

qí

jiù富贵而骄，自遗其咎。gōngsuìshēntuì

tiānzhīdào功遂身退，天之道。第十章zàiyíngpò

bào

yī

néngwú

lí

hū载营魄抱一，能无离乎？zhuān

qìzhì

róu

néngyīngér

hū专气致柔，能婴儿乎dí

chúxuánlǎn

néngwú

cī

hū涤除玄览，能无疵乎？ài

mínzhìguó

néngwú

zhì

hū爱民治国，能无知乎？tiānmén

kāi

hé

néngwú

cí

hū天门开阖，能无雌乎？míngbái

sì

dá

néng

wú

wéihū明白四达，能无为乎？shēngzhīxù

zhī

shēng

ér

bù

yǒu

wéi

ér

bù

shì

zhǎng生之畜之，生而不有，为而不恃，长ér

bù

zǎi

shìwèixuán

dé而不宰，是谓玄德。第十一章sān

shífú

gòng

yī

gǔ

dāng

qí

wú

yǒu

chēzhīyòng三十辐，共一毂，当其无，有车之用。shānzhí

yǐwéi

qì

dāng

qíwú

yǒu

qì

zhīyòng埏埴以为器，当其无，有器之用。záo

hù

yǒu

yǐwéi

shì

dāng

qíwú

yǒu

shìzhīyòng凿户牖以为室，当其无，有室之用。gù

yǒuzhī

yǐwéi

lì

wú

zhī

yǐwéiyòng故有之以为利，无之以为用。第十二章wǔsè

lìngrénmù

máng五色令人目盲；wǔyīn

lìngrén

ěrlóng五音令人耳聋；wǔwèi

lìngrénkǒushuǎng五味令人口爽；chíchěngtiánliè

lìngrénxīnfākuáng驰骋畋猎，令人心发狂；nán

dé

zhīhuò

lìngrénxíngfáng难得之货，令人行妨。shìyǐshèngrénwèi

fù

bù

wèimù

gù

qù

bǐ

qǔ

cǐ是以圣人为腹不为目，故去彼取此。第十三章chǒng

rǔruòjīng

guìdà

huànruòshēn宠辱若惊，贵大患若身。hé

wèichǒngrǔruò

jīng何谓宠辱若惊？chǒngwéixià

dé

zhīruòjīngshīzhīruò

jīngshìwèichǒng宠为下，得之若惊，失之若惊，是谓宠rǔruò

jīng辱若惊。hé

wèiguì

dàhuànruòshēn何谓贵大患若身？wú

suǒyǐyǒu

dàhuànzhě

wéi

wú

yǒushēn

jí

wú

wú吾所以有大患者，为吾有身，及吾无shēn

wú

yǒu

héhuàn身，吾有何患！gù

guì

yǐshēnwéitiānxià

ruòkě

jìtiānxià故贵以身为天下，若可寄天下；ài

yǐshēn

wéitiānxià

ruò

kětuōtiān

xià爱以身为天下，若可托天下。第十四章shìzhībù

jiàn

míngyuēyí视之不见，名曰夷；tīngzhībù

wén

míngyuēxī听之不闻，名曰希；tuánzhībù

dé

míngyuēwēi抟之不得，名曰微。cǐsān

zhěbù

kězhì

jié

gù

hún

ér

wéi

yī此三者不可致诘，故混而为一。qíshàng

bùjiǎo

qí

xià

bùmèi其上不皦，其下不昧。shéngshéngbù

kěmíng

fù

guīyú

wú

wù绳绳不可名，复归于无物。shìwèiwú

zhuàngzhīzhuàng

wú

wù

zhīxiàng

shìwèihuǎng是谓无状之状，无物之象，是谓恍hū惚。yíngzhībù

jiànqíshǒu

suí

zhībù

jiànqíhòu迎之不见其首，随之不见其后。zhígǔzhīdào

yǐ

yù

jīnzhīyǒu执古之道，以御今之有。néngzhīgǔshǐ

shìwèidào

jì能知古始，是谓道纪。第十五章gǔzhīshàn

wéidào

zhěwēi

miàoxuántōngshēnbù

kěshí古之善为道者，微妙玄通，深不可识。fūwéi

bù

kěshí

gù

qiǎngwéi

zhīróng夫唯不可识，故强为之容：yù

xīruò

dōngshèchuān豫兮若冬涉川；yóu

xīruò

wèi

sì

lí犹兮若畏四邻；yǎn

xī

qí

ruòróng俨兮其若容；huàn

xīruòbīngzhījiāngshì涣兮若冰之将释；dūn

xī

qí

ruò

pǔ敦兮其若朴；kuàngxī

qíruò

gǔ旷兮其若谷；hùn

xī

qí

ruòzhuó混兮其若浊。shúnéngzhuóyǐjìngzhīxú

qīng孰能浊以静之徐清。shúnéng

ān

yǐ

jiǔdòngzhīxú

shēng孰能安以久动之徐生。bǎo

cǐdào

zhěbù

yùyíng保此道者不欲盈。fūwéi

bù

yíng

gù

néngbì

ér

xīnchéng夫唯不盈，故能蔽而新成。第十六章zhìxū

jí

shǒujìngdǔ致虚极，守静笃。wàn

wù

bìngzuò

wú

yǐguān

qí

fù万物并作，吾以观其复。fūwù

yúnyún

gè

fù

guīqí

gēn夫物芸芸，各复归其根。guīgēnyuējìng

jìngyuēfù

mìng归根曰静，静曰复命。fùmìngyuēcháng

zhīcháng

yuēmíng复命曰常，知常曰明。bù

zhīcháng

wàngzuòxiōng不知常，妄作凶。zhīchángróng

róngnǎigōng知常容，容乃公，gōngnǎiquán

quán

nǎitiān公乃全，全乃天，tiānnǎidào

dào

nǎijiǔ

mòshēn

bù

dài天乃道，道乃久，没身不殆。第十七章tàishàng

bù

zhīyǒu

zhī太上，不知有之；qí

cì

qīn

ér

yù

zhī其次，亲而誉之；qí

cì

wèizhī其次，畏之；qí

cì

wǔzhī其次，侮之。xìn

bù

zú

yān

yǒu

bù

xìnyān信不足焉，有不信焉。yōu

xī

qíguìyán

gōngchéngshìsuì

bǎixìngjiēwèi悠兮其贵言，功成事遂，百姓皆谓：

wǒzì

rán

自然”。“我第十八章dàdào

fèi

yǒurén

yì大道废，有仁义；zhì

huìchū

yǒu

dàwěi智慧出，有大伪；liùqīnbú

hé

yǒuxiàocí六亲不和，有孝慈；guó

jiāhūnluàn

yǒuzhōngchén国家昏乱，有忠臣。第十九章juéshèng

qì

zhì

mín

lìbǎi

bèi绝圣弃智，民利百倍；jué

rén

qì

yì

mín

fùxiào

cí绝仁弃义，民复孝慈；juéqiǎo

qì

lì

dào

zéiwú

yǒu绝巧弃利，盗贼无有。cǐsān

zhě

yǐwéiwén

bù

zú

gù

lìngyǒusuǒshǔ此三者，以为文不足，故令有所属：jiànsù

bào

pǔ

shǎosīguǎyù

jué

xuéwú

yōu见素抱朴，少思寡欲，绝学无忧。第二十章jué

xuéwú

yōu绝学无忧。wéi

zhīyǔ

ē

xiāngqù

jǐ

hé唯之与阿，相去几何。shànzhīyǔ

è

xiāngqù

ruò

hé善之与恶，相去若何。rénzhīsuǒwèi

bú

kěbù

wèi人之所畏，不可不畏。huāng

xī

qíwèiyāngzāi荒兮，其未央哉。zhòngrén

xī

xī

rúxiǎngtàiláo

rúchūndēngtái众人熙熙，如享太牢，如春登台。wǒdú

bó

xī

qí

wèizhào

rúyīngér

zhīwèi

hái我独泊兮，其未兆，如婴儿之未孩；lěilěi

xī

ruòwú

suǒguī儡儡兮，若无所归。zhòngrén

jiēyǒuyú

ér

wǒdú

ruò

yí

wǒyú

rénzhī众人皆有余，而我独若遗。我愚人之xīnyězāi

dùndùn

xī心也哉，沌沌兮！sú

rénzhāozhāo

wǒdú

hūn

hūn俗人昭昭，我独昏昏。sú

réncháchá

wǒdú

mènmèn俗人察察，我独闷闷。dàn

xīqí

ruò

hǎi澹兮其若海；liáoxīruòwú

zhǐ飂兮若无止。zhòng

rén

jiēyǒu

yǐ

ér

wǒdú

wán

sì

bǐ众人皆有以，而我独顽似鄙。wǒdú

yì

yú

rén

ér

guì

shí

mǔ我独异于人，而贵食母。

第二十一章kǒngdé

zhīróng

wéidàoshìcóng孔德之容，惟道是从。dào

zhīwéiwù

wéihuǎngwéi

hū道之为物，惟恍惟惚。hū

xīhuǎng

xī

qízhōngyǒuxiàng惚兮恍兮，其中有象；huǎng

xī

hū

xī

qízhōngyǒu

wù恍兮惚兮，其中有物。yǎo

xīmíng

xī

qízhōngyǒu

jīng窈兮冥兮，其中有精；qíjīngshènzhēn

qí

zhōngyǒuxìn其精甚真，其中有信。zì

gǔ

jíjīn

qímíng

bù

qù

yǐyuè

zhòngfǔ自古及今，其名不去，以阅众甫。wú

hé

yǐzhīzhòng

fǔzhīrán

zāi

yǐ

cǐ吾何以知众甫之然哉。以此。

第二十二章qǔzé

quánwǎng

zé

zhí

wāzé

yíng

bì

zé

xīn

shǎozé曲则全，枉则直，洼则盈，敝则新，少则dé

duōzé

huò得，多则惑。shìyǐshèng

rénbào

yīwéi

tiānxiàshì是以圣人抱一为天下式。bù

zì

xiàn

gù

míng不自见，故明；bù

zì

shì

gù

zhāng不自是，故彰；bù

zì

fá

gù

yǒugōng不自伐，故有功；bù

zì

jīn

gù

cháng不自矜，故长。fūwéi

bù

zhēng

gù

tiānxià

mònéng

yǔzhīzhēng夫唯不争，故天下莫能与之争。gǔzhīsuǒwèi

qūzé

quánzhě

qǐ

xūyán

zāi古之所谓曲则全者，岂虚言哉。chéngquánér

guīzhī诚全而归之。

第二十三章xīyán

zì

rán希言自然。gùpiāofēngbù

zhōngzhāo

zhòu

yǔbù

zhōng

rì故飘风不终朝，骤雨不终日。shú

wéi

cǐzhě

tiāndìtiāndìshàng

bùnéngjiǔérkuàng孰为此者？天地。天地尚不能久，而况yú

rénhū于人乎。gùcóngshì

yúdào

zhětongyú

dào

dézhětong

yú

dé故从事于道者，同于道；德者，同于德；shīzhě

tongyú

shī失者，同于失。tongyú

dàozhě

dào

yì

lè

dé

zhī同于道者，道亦乐得之；tongyú

dé

zhě

dé

yì

lè

dé

zhī同于德者，德亦乐得之；tongyú

shīzhě

shīyì

lè

shīzhī同于失者，失亦乐失之。xìnbù

zú

yān

yǒu

bùxìnyān信不足焉，有不信焉。

第二十四章qǐzhěbù

lì

kuàzhěbù

xíng企者不立；跨者不行；zìxiànzhěbù

míng

zìshìzhěbù

zhāng自见者不明；自是者不彰；zì

fá

zhěwú

gōng

zìjīnzhěbù

cháng自伐者无功；自矜者不长。qí

zàidào

yě

yuēyú

shízhuìxíng其在道也，曰余食赘形。wù

huòwù

zhī

gùyǒu

dàozhěbù

chǔ物或恶之，故有道者不处。

第二十五章yǒu

wù

húnchéng

xiāntiāndìshēng有物混成，先天地生。jì

xīliáo

xī

dú

lìér

bù

gǎi寂兮寥兮，独立而不改，zhōuxínér

bù

dài

kě

yǐwéi

tiānxiàmǔ周行而不殆，可以为天下母。wú

bù

zhīqí

míng

zìzhīyuēdào

qiǎngwéizhīmíng

yuē吾不知其名，字之曰道，强为之名曰dà大。dà

yuēshì

shìyuēyuǎn

yuǎnyuēfǎn大曰逝，逝曰远，远曰反。gù

dàodà

tiāndà

dì

dà

rén

yì

dà故道大，天大，地大，人亦大。yùzhōngyǒu

sì

dà

ér

rén

jūqí

yīyān域中有四大，而人居其一焉。rénfǎ

dì

dì

fǎtiān

tiānfǎdào

dào

fǎ

zì

rán人法地，地法天，天法道，道法自然。

第二十六章zhòngwéiqīnggēn

jìngwéizàojūn重为轻根，静为躁君。shìyǐjūn

zǐzhōng

rìxíngbù

lí

zīzhòng是以君子终日行不离辎重。suīyǒuróngguān

yànchǔchāo

rán虽有荣观，燕处超然。nàihé

wànshèngzhīzhǔ

ér

yǐshēnqīngtiānxià奈何万乘之主，而以身轻天下？qīngzé

shīgēn

zào

zé

shījūn轻则失根，躁则失君。

第二十七章shànxíngwú

zhé

jì

shànyán

wú

xiázhé

shànshù

búyòng善行无辙迹，善言无瑕谪，善数不用chóucè

shànbì

wú

guānjiànér

bú

kěkāi

shànjiéwú筹策；善闭无关楗而不可开，善结无shéngyuēér

bú

kějiě绳约而不可解。shìyǐshèng

rénchángshànjiùrén

gù

wú

qì

rén是以圣人常善救人，故无弃人；chángshànjiùwù

gù

wú

qì

wù

shìwèi

xímíng常善救物，故无弃物，是谓袭明。gùshànrénzhě

bùshàn

rénzhīshī故善人者，不善人之师；bùshànrénzhě

shànrén

zhīzī不善人者，善人之资。bù

guì

qíshībù

ài

qí

zī不贵其师，不爱其资，suīzhìdà

mí

shì

wèiyàomiào虽智大迷，是谓要妙。

第二十八章zhīqí

xióng

shǒu

qí

cí

wéitiānxià

xī知其雄，守其雌，为天下溪。wéitiānxià

xī

chángdé

bù

lí

fù

guīyú

yīngér为天下溪，常德不离，复归于婴儿。zhīqí

bái

shǒu

qí

hēi

wéitiānxiàshì知其白，守其黑，为天下式。wéitiānxiàshì

chángdé

bù

tè

fù

guīyú

wú

jí为天下式，常德不忒，复归于无极。zhīqí

róng

shǒu

qí

rǔ

wéitiānxiàgǔ知其荣，守其辱，为天下谷。wéitiānxià

gǔ

chángdé

nǎi

zú

fù

guīyú

pǔ为天下谷，常德乃足，复归于朴。pǔsàn

zé

wéi

qì

shèngrényòngzhī

zé

wéiguānzhǎng朴散则为器，圣人用之，则为官长，gù

dà

zhìbù

gē故大智不割。

第二十九章jiāngyù

qǔtiān

xiàér

wéizhī

wú

jiànqí

bù

dé

yǐ将欲取天下而为之，吾见其不得已。tiānxiàshénqì

bù

kěwéi

yě

bù

kězhí

yě天下神器，不可为也，不可执也。wéizhěbàizhī

zhízhěshīzhī为者败之，执者失之。gù

wù

huòxínghuò

suí

huò

xūhuò

chuī故物或行或随；或嘘或吹；huòqiánghuòléi

huòzǎihuò

huī或强或羸；或载或隳。shìyǐshèngrén

qùshèn

qù

shē

qù

tài是以圣人去甚，去奢，去泰。第三十章yǐdào

zuǒrénzhǔzhě

bú

yǐbīngqiángtiānxià

qí

shì以道佐人主者，不以兵强天下，其事hǎohuán好还。shīzhīsuǒchù

jīngjíshēngyān

dà

jūnzhīhòu

bì

yǒu师之所处，荆棘生焉；大军之后，必有xiōngnián凶年。shànzhěguǒér

yǐ

bù

gǎn

yǐ

qǔqiáng善者果而已，不敢以取强。guǒér

wù

jīn

guǒér

wù

fá

guǒér

wù

jiāo果而勿矜，果而勿伐，果而勿骄。guǒér

bù

dé

yǐ

guǒér

wù

qiáng果而不得已，果而勿强。wùzhuàng

zé

lǎo

shìwèi

bùdào

bù

dàozǎo

yǐ物壮则老，是谓不道，不道早已。

第三十一章fūbīngzhě

bùxiángzhīqì夫兵者，不祥之器，wù

huòwù

zhī

gù

yǒudàozhěbù

chǔ物或恶之，故有道者不处。jūnzǐ

jūzé

guìzuǒ

yòngbīngzé

guìyòu君子居则贵左，用兵则贵右。bīngzhěbù

xiángzhīqì

fēijūnzǐ

zhīqì兵者不祥之器，非君子之器，bù

dé

yǐ

éryòngzhī

tiándànwéishàng不得已而用之，恬淡为上。shèngér

bù

měi

érměi

zhīzhě

shì

lèshārén胜而不美，而美之者，是乐杀人。fū

lè

shārénzhě

zé

bù

kědé

zhì

yútiānxiàyǐ夫乐杀人者，则不可得志于天下矣。jí

shìshàngzuǒ

xiōngshìshàngyòu吉事尚左，凶事尚右。piānjiāngjūnjūzuǒ

shàngjiāngjūnjūyòu

yán

yǐsāng

lǐ偏将军居左，上将军居右，言以丧礼chù

zhī处之。shārén

zhīzhòng

yǐbēi

āi

qì

zhīzhànshèng

yǐsàng

lǐ杀人之众，以悲哀泣之；战胜，以丧礼chù

zhī处之。

第三十二章dàochángwú

míng道常无名。pǔsuīxiǎo

tiānxià

mònéngchényě朴虽小，天下莫能臣也。hóuwáng

ruònéngshǒuzhī

wàn

wùjiāngzì

bīn侯王若能守之，万物将自宾。tiāndìxiānghé

yǐjiànggān

lù

mínmò

zhīlìngér

zì天地相合，以降甘露，民莫之令而自jūn均。shǐzhìyǒumíng

míngyì

jìyǒu

fū

yìjiāngzhīzhǐ

zhī始制有名，名亦既有，夫亦将知止，知zhǐkě

yǐ

bù

dài止可以不殆。pìdào

zhīzàitiānxià

yóuchuāngǔzhīyú

jiānghǎi譬道之在天下，犹川谷之于江海。

第三十三章zhīrénzhězhì

zì

zhīzhěmíng知人者智，自知者明。shèngrénzhěyǒu

lì

zì

shèngzhěqiáng胜人者有力，自胜者强。zhīzú

zhěfù

qiángxíngzhěyǒu

zhì知足者富，强行者有志。bù

shīqí

suǒzhějiǔ

sǐ

ér

bùwáng

zhěshòu不失其所者久，死而不亡者寿。

第三十四章dàdào

fàn

xī

qí

kězuǒyòu大道泛兮，其可左右。wàn

wù

shìzhī

yǐshēng

ér

bù

cí

gōngchéng

bùmíng万物恃之以生而不辞，功成不名yǒu有。yīyǎngwàn

wù

ér

bù

wéi

zhǔ

chángwú

yù

kěmíng

yú衣养万物而不为主，常无欲，可名于xiǎo小。wàn

wù

guīyān

ér

bù

wéizhǔ

kěmíngwéi

dà万物归焉而不为主，可名为大。yǐ

qízhōng

bù

zì

wéi

dà

gùnéngchéngqí

dà以其终不自为大，故能成其大。第三十五章zhídà

xiàng

tiānxiàwǎng执大象，天下往。wǎng

ér

bùhài

ānpíngtài往而不害，安平泰。lè

yǔ

ěr

guò

kè

zhǐ乐与饵，过客止。dào

zhīchūkǒu

dàn

hū

qí

wú

wèi道之出口，淡乎其无味，shìzhībù

zú

jiàn

tīngzhībù

zú

wén

yòngzhībù

zú视之不足见，听之不足闻，用之不足jì既。

第三十六章jiāngyù

xīzhī

bì

gù

zhāngzhī将欲歙之，必故张之；jiāngyù

ruò

zhī

bì

gù

qiángzhī将欲弱之，必故强之；jiāngyù

fèizhī

bì

gù

xìngzhī将欲废之，必故兴之；jiāngyù

qǔzhī

bì

gù

yǔzhī将欲取之，必故与之。shìwèiwēimíng是谓微明。róuruòshènggāngqiáng柔弱胜刚强。yú

bù

kětuōyú

yuān

guó

zhī

lì

qì

bù

kě

yǐshì鱼不可脱于渊，国之利器不可以示rén人。

第三十七章dàochángwú

wéi

ér

wú

bù

wéi道常无为而无不为。hóuwáng

ruònéngshǒuzhī

wàn

wùjiāngzìhuà侯王若能守之，万物将自化。huà

ér

yù

zuò

wú

jiāngzhènzhī

yǐwú

míngzhīpǔ化而欲作，吾将镇之以无名之朴。wúmíngzhīpǔ

fū

yìjiāngbù

yù无名之朴，夫亦将不欲。bù

yù

yǐjìng

tiānxiàjiāngzìdìng不欲以静，天下将自定。

第三十八章shàngdé

bù

dé

shì

yǐyǒu

dé上德不德，是以有德；xiàdé

bù

shīdé

shì

yǐ

wú

dé下德不失德，是以无德。shàngdé

wú

wéi

ér

wú

yǐwéi上德无为而无以为；xiàdé

wéizhīér

yǒu

yǐwéi下德为之而有以为。shàngrénwéizhīér

wú

yǐwéi上仁为之而无以为；shàng

yìwéizhīér

yǒu

yǐwéi上义为之而有以为。shàng

lǐwéizhīér

mò

zhīyìng

zé

rǎngbì

ér

rēngzhī上礼为之而莫之应，则攘臂而扔之。gù

shīdào

érhòu

dé

shīdé

ér

hòurén

shīrén

ér故失道而后德，失德而后仁，失仁而hòu

yì

shīyì

érhòu

lǐ后义，失义而后礼。fū

lǐzhě

zhōngxìn

zhībó

ér

luànzhīshǒu夫礼者，忠信之薄，而乱之首。qiánshízhě

dàozhīhuá

ér

yú

zhīshǐ前识者，道之华，而愚之始。shìyǐ

dà

zhàngfūchǔqí

hòu

bú

jūqí

bó是以大丈夫处其厚，不居其薄；chǔqí

shí

bù

jū

qíhuá

gù

qù

bǐ

qǔ

cǐ处其实，不居其华。故去彼取此。

第三十九章xīzhīdé

yīzhě

tiāndé

yī

yǐqīng

dì

dé

yī

yǐ昔之得一者，天得一以清，地得一以níngshén

dé

yī

yǐlíng

gǔdé

yī

yǐshēng

hóuwáng

dé宁，神得一以灵，谷得一以生，侯王得yī

yǐwéi

tiānxiàzhèng一以为天下正。qí

zhìzhī

tiānwú

yǐqīng

jiāngkǒngliè其致之，天无以清，将恐裂；dì

wú

yǐníng

jiāngkǒngfèi地无以宁，将恐废；shénwú

yǐlíng

jiāngkǒngxiē神无以灵，将恐歇；gǔwú

yǐyíng

jiāngkǒngjié谷无以盈，将恐竭；wàn

wù

wú

yǐshēng

jiāngkǒngmiè万物无以生，将恐灭；hóuwáng

wú

yǐguìgāo

jiāngkǒngjué侯王无以贵高，将恐蹶。gù

guì

yǐjiànwéi

běn

gāo

yǐ

xiàwéi

jī故贵以贱为本，高以下为基。shìyǐhóu

wáng

zìwèi

gū

guǎ

bú

gǔ

cǐ

fēiyǐjiàn是以侯王自谓孤、寡、不谷，此非以贱wéi

běnye

fēi

hū为本邪？非乎！gù

zhìshù

yù

wúyù故致数誉无誉。shìgù

bù

yù

lù

lù

rú

yù

luòluò

rúshí是故不欲琭琭如玉，珞珞如石。第四十章fǎn

zhědào

zhīdòng

ruòzhědào

zhīyòng反者道之动，弱者道之用。tiānxiàwànwù

shēngyú

yǒu

yǒushēng

yú

wú天下万物生于有，有生于无。

第四十一章shàngshìwéndào

qín

érxíngzhī上士闻道，勤而行之；zhōngshìwéndào

ruòcún

ruòwáng中士闻道，若存若亡；xiàshìwéndào

dà

xiàozhī

bù

xiàobù

zú

yǐwéi

dào下士闻道，大笑之。不笑不足以为道。gùjiànyányǒuzhī故建言有之：míngdàoruòmèi

jìndào

ruòtuì

yí

dàoruò

lèi明道若昧，进道若退，夷道若类；shàngdé

ruò

gǔ

dà

báiruòrǔ上德若谷，大白若辱；guǎngdé

ruò

bù

zú

jiàndé

ruòtōu广德若不足，建德若偷；zhìzhēnruò

yú

dàfāngwú

yú质真若渝，大方无隅；dà

qìwǎn

chéng

dà

yīnxīshēng

dà

xiàngwú

xíng大器晚成，大音希声，大象无形。dào

yǐnwú

míng道隐无名。fūwéi

dào

shàndài

qiěchéng夫唯道，善贷且成。

第四十二章dàoshēng

yī

yīshēng

èr

èrshēngsān

sānshēngwànwù道生一，一生二，二生三，三生万物。wàn

wù

fù

yīn

érbàoyáng

chōng

qì

yǐwéi

hé万物负阴而抱阳，冲气以为和。rénzhīsuǒwù

wéi

gū

guǎ

bù

gǔ

érwánggōngyǐwéi人之所恶，唯孤、寡、不谷，而王公以为chēng称。gù

wù

huòsǔnzhīér

yì

huò

yì

zhīér

sǔn故物或损之而益，或益之而损。rénzhīsuǒjiào

wǒyì

jiàozhī人之所教，我亦教之。qiángliángzhěbù

dé

qí

sǐ

wújiāngyǐwéijiàofù强梁者不得其死，吾将以为教父。

第四十三章tiānxiàzhīzhìróu

chíchěngtiānxiàzhīzhìjiān天下之至柔，驰骋天下之至坚。wú

yǒu

rù

wú

jiān

wú

shì

yǐ

zhīwú

wéizhīyǒu

yì无有入无间，吾是以知无为之有益。bùyán

zhījiào

wú

wéizhīyì

tiānxiàxī

jízhī不言之教，无为之益，天下希及之。

第四十四章míngyǔshēn

shúqīn

shēnyǔhuò

shú

duō

dé

yǔwáng名与身孰亲？身与货孰多？得与亡shúbìng孰病？shèn

ài

bì

dà

fèi

duōcáng

bì

hòuwáng甚爱必大费；多藏必厚亡。zhīzú

bù

rǔ

zhīzhǐbù

dài

kě

yǐcháng

jiǔ知足不辱，知止不殆，可以长久。

第四十五章dàchéngruòquē

qíyòng

bù

bì大成若缺，其用不弊。dàyíngruòchōng

qíyòng

bùqióng大盈若冲，其用不穷。dà

zhíruò

qū

dàqiǎoruòzhuō

dàbiànruò

nè大直若屈，大巧若拙，大辩若讷。zàoshènghán

jìngshèng

rè

qīngjìngwéitiānxiàzhèng躁胜寒，静胜热。清静为天下正。

第四十六章tiānxiàyǒudào

quèzǒu

mǎyǐ

fèn天下有道，却走马以粪。tiānxiàwú

dào

róngmǎshēng

yújiāo天下无道，戎马生于郊。huò

mò

dà

yú

bù

zhīzú

jiù

mò

dà

yú

yù

dé祸莫大于不知足；咎莫大于欲得。gù

zhīzú

zhīzú

chángzú

yǐ故知足之足，常足矣。

第四十七章bù

chūhù

zhītiānxià不出户，知天下；bù

kuīyǒu

jiàntiāndào不窥牖，见天道。qí

chūmí

yuǎn

qí

zhīmí

shǎo其出弥远，其知弥少。shìyǐshèng

rénbù

xíngér

zhī

bù

jiànérmíng

bù

wéi是以圣人不行而知，不见而明，不为érchéng而成。

第四十八章wéi

xué

rì

yì

wéidào

rìsǔn为学日益，为道日损。sǔn

zhīyòusǔn

yǐ

zhìyú

wú

wéi损之又损，以至于无为。wú

wéiér

wú

bù

wéi无为而无不为。qǔtiānxiàchángyǐ

wú

shì

jí

qí

yǒushì

bù

zú

yǐ取天下常以无事，及其有事，不足以qǔtiānxià取天下。

第四十九章shèngrénwú

chángxīn

yǐ

bǎixìngxīnwéi

xīn圣人无常心，以百姓心为心。shànzhěwú

shànzhī

bù

shànzhěwú

yìshànzhī

déshàn善者，吾善之，不善者，吾亦善之，德善。xìnzhěwú

xìnzhī

bù

xìnzhěwú

yì

xìnzhī

dé

xìn信者，吾信之，不信者，吾亦信之，德信。shèngrénzàitiānxià

xī

xī

wèi

tiānxiàhùn

qí

xīn圣人在天下，歙歙，为天下浑其心，bǎixìngjiēzhùqí

ěr

mù

shèngrén

jiēháizhī百姓皆注其耳目，圣人皆孩之。第五十章chūshēng

rù

sǐ出生入死。shēngzhītú

shíyǒu

sān

sǐzhītú

shíyǒusān生之徒，十有三；死之徒，十有三；rénzhīshēng

dòngzhī

sǐ

dì

yì

shíyǒusān人之生，动之死地，亦十有三。fū

hé

gù

yǐ

qíshēngshēngzhīhòu夫何故？以其生生之厚。gàiwén

shànshèshēngzhě

lùxíngbù

yù

sì

hǔ

rù

jūn盖闻善摄生者，路行不遇兕虎，入军bù

bèijiǎbīng不被甲兵；sì

wú

suǒtóu

qí

jiǎo

hǔwú

suǒcuò

qízhǎo

bīngwú兕无所投其角，虎无所措其爪，兵无suǒróng

qírèn所容其刃。fū

hé

gù

yǐ

qí

wú

sǐ

dì夫何故？以其无死地。

第五十一章dàoshēngzhī

dé

xù

zhī

wùxíngzhī

shìchéngzhī道生之，德畜之，物形之，势成之。shìyǐwàn

wù

mò

bù

zūndào

érguì

dé是以万物莫不尊道而贵德。dào

zhīzūn

dé

zhīguì

fūmò

zhīmìng

ércháng

zìrán道之尊，德之贵，夫莫之命而常自然。gù

dàoshēngzhī

dé

xù

zhī

zhǎngzhīyù

zhī

chéngzhī故道生之，德畜之，长之育之，成之shú

zhī

yǎngzhīfù

zhī熟之，养之覆之。shēngér

bùyǒu

wéi

ér

bù

shìzhǎng

ér

bù

zǎi

shìwèi生而不有，为而不恃，长而不宰，是谓xuándé玄德。

第五十二章tiānxiàyǒushǐ

yǐwéi

tiānxià

mǔ天下有始，以为天下母。jì

dé

qímǔ

yǐ

zhīqí

zǐ

jìzhīqí

zǐ

fùshǒu既得其母，以知其子；既知其子，复守qí

mǔ

méishēnbù

dài其母，没身不殆。sè

qí

duì

bì

qímén

zhōngshēnbù

qín塞其兑，闭其门，终身不勤。kāiqí

duì

jì

qí

shì

zhōngshēnbù

jiù开其兑，济其事，终身不救。jiànxiǎoyuēmíng

shǒuróuyuēqiáng见小曰明，守柔曰强。yòng

qíguāng

fù

guīqí

míng

wú

yíshēnyāng

shìwéi

xí用其光，复归其明，无遗身殃，是为袭cháng常。

第五十三章shǐwǒjiè

rányǒu

zhī

xíngyú

dà

dào

wéi

yí

shìwèi使我介然有知，行于大道，唯施是畏。dàdàoshèn

yí

érmín

hǎojìng大道甚夷，而民好径。cháoshènchú

tiánshènwú

cāngshènxū朝甚除，田甚芜，仓甚虚；fúwén

cǎi

dài

lìjiàn

yànyǐn

shí服文采，带利剑，厌饮食，cáihuòyǒuyú

shìwéidào

kuā财货有余，是为盗夸。fēidào

yězāi非道也哉！

第五十四章shànjiànzhěbù

bá

shànbàozhěbù

tuō

zǐsūn

yǐ

jì善建者不拔，善抱者不脱，子孙以祭sì

bùchuò祀不辍。xiūzhīyú

shēn

qí

dé

nǎizhēn修之于身，其德乃真；xiūzhīyú

jiā

qí

dé

nǎiyú修之于家，其德乃余；xiūzhīyú

xiàng

qí

dé

nǎicháng修之于乡，其德乃长；xiūzhīyú

guó

qí

dé

nǎifēng修之于国，其德乃丰；xiūzhīyú

tiānxià

qí

dé

nǎipǔ修之于天下，其德乃普。gù

yǐshēnguānshēn

yǐ

jiāguānjiā

yǐxiàngguānxiàng故以身观身，以家观家，以乡观乡，yǐguóguānguó

yǐtiānxiàguāntiānxià以国观国，以天下观天下。wú

hé

yǐ

zhītiānxiàránzāi

yǐ

cǐ吾何以知天下然哉？以此。

第五十五章hán

dé

zhīhòu

bǐ

yú

chì

zǐ含德之厚，比于赤子。dúchóng

bù

shì

měngshòu

bù

jù

juéniǎobù

bó毒虫不螫，猛兽不据，攫鸟不搏。gǔruò

jīnróu

ér

wò

gù骨弱筋柔而握固。wèi

zhīpìnmǔzhīhé

érzuī

zuò

jīngzhīzhì

yě未知牝牡之合而朘作，精之至也。zhōng

rìháo

ér

bù

shà

hé

zhīzhìyě终日号而不嗄，和之至也。zhīhé

yuēcháng

zhīchángyuēmíng知和曰常，知常曰明。yìshēngyuēxiáng

xīn

shǐqì

yuēqiáng益生曰祥，心使气曰强。wùzhuàng

zé

lǎo

shìwèi

bùdào

bù

dàozǎo

yǐ物壮则老，是谓不道，不道早已。

第五十六章zhīzhěbù

yán

yánzhěbù

zhī知者不言，言者不知。sè

qí

duì

bì

qí

mén

cuò

qí

ruì

jiěqí

fēn

hé

qí塞其兑，闭其门，挫其锐，解其纷，和其guāng

tong

qíchén

shìwèixuántong光，同其尘，是谓玄同。gù

bù

kědé

ér

qīn

bù

kědé

ér

shū故不可得而亲，不可得而疏；bù

kědé

ér

lì

bù

kědé

ér

hài不可得而利，不可得而害；bù

kědé

ér

guì

bù

kědé

ér

jiàn不可得而贵，不可得而贱。gù

wéitiānxià

guì故为天下贵。

第五十七章yǐzhèngzhìguó

yǐ

qíyòngbīng

yǐwú

shìqǔtiānxià以正治国，以奇用兵，以无事取天下。wú

hé

yǐ

zhīqí

rán

zāi

yǐ

cǐ吾何以知其然哉？以此：tiānxiàduōjì

huì

érmín

mí

pín天下多忌讳，而民弥贫；rénduōlì

qì

guójiā

zīhūn人多利器，国家滋昏；rénduōjì

qiǎo

qí

wù

zī

qǐ人多伎巧，奇物滋起；fǎlìngzīzhāng

dào

zéiduōyǒu法令滋彰，盗贼多有。gùshèngrényún

wǒwú

wéi

érmín

zì

huà

wǒhào

jìng故圣人云：“我无为而民自化；我好静érmín

zìzhèng

wǒwú

shìér

mín

zì

fù

wǒwú

yù而民自正；我无事而民自富；我无欲érmín

zì

pǔ而民自朴。”

第五十八章qízhèngmènmèn

qí

mínchúnchún其政闷闷，其民淳淳；qízhèngcháchá

qí

mínquēquē其政察察，其民缺缺。huò

xī

fúzhīsuǒyǐ

fú

xīhuò

zhīsuǒfú祸兮福之所倚，福兮祸之所伏。shú

zhīqí

jí

qí

wúzhèng

yě孰知其极。其无正也。zhèng

fùwéi

qí

shàn

fùwéi

yāo正复为奇，善复为妖。rénzhīmí

qí

rì

gù

jiǔ人之迷，其日固久。shìyǐshèng

rénfāng

ér

bù

gē

liánér

bù

guì

zhíér是以圣人方而不割，廉而不刿，直而bù

sì

guāng

ér

bù

yào不肆，光而不耀。

第五十九章zhìrénshìtiān

mò

ruòsè治人事天，莫若啬。fūwéi

sè

shìwèizǎo

fú夫唯啬，是谓早服。zǎo

fú

wèizhīzhòng

jī

dé早服谓之重积德。zhòng

jī

dé

zé

wú

bù

kè重积德则无不克。wú

bù

kè

zé

mò

zhīqí

jí

mò

zhīqíjí

kě

yǐ无不克则莫知其极；莫知其极，可以yǒu

guó有国。yǒu

guózhīmǔ

kě

yǐcháng

jiǔ有国之母，可以长久；shìwèishēngēn

gù

dǐ

chángshēng

jiǔshìzhīdào是谓深根固柢，长生久视之道。第六十章zhì

dà

guóruòpēngxiǎoxiǎn治大国若烹小鲜。yǐdào

lìtiānxià

qí

guǐbù

shén以道莅天下，其鬼不神。fēiqí

guǐbù

shén

qí

shénbù

shāngrén非其鬼不神，其神不伤人。fēiqíshén

bùshāngrén

shèngrén

yì

bùshāngrén非其神不伤人，圣人亦不伤人。fūliǎngbù

xiāngshāng

gù

dé

jiāoguīyān夫两不相伤，故德交归焉。

第六十一章dàbāngzhěxià

liú

tiānxià

zhījiāo

tiānxià

zhīpìn大邦者下流，天下之交，天下之牝。pìncháng

yǐjìngshèngmǔ

yǐjìngwéixià牝常以静胜牡，以静为下。gù

dà

guó

yǐ

xiàxiǎoguó

zé

qǔxiǎo

guó故大国以下小国，则取小国；xiǎoguó

yǐxià

dà

guó

zé

qǔdà

guó小国以下大国，则取大国。gù

huòxià

yǐ

qǔ

huò

xià

ér

qǔ故或下以取，或下而取。dàguó

bù

guò

yù

jiānxù

rén

xiǎoguóbù

guò

yù

rù大国不过欲兼畜人，小国不过欲入shì

rén事人。fūliǎngzhěgè

dé

qísuǒyù

dà

zhěyí

wéi

xià夫两者各得其所欲，大者宜为下。

第六十二章dào

zhěwàn

wù

zhīào

shàn

rénzhībǎo

bù

shànrénzhī道者万物之奥，善人之宝，不善人之suǒbǎo所保。měi

yánkě

yǐ

shìzūn

měixíngkě

yǐ

jiārén美言可以市尊，美行可以加人。rén

zhībù

shàn

hé

qì

zhīyǒu人之不善，何弃之有。gù

lìtiānzǐ

zhìsāngōng

suīyǒugǒng

bì

yǐxiān

sì故立天子，置三公，虽有拱璧以先驷mǎ

bù

rú

zuò

jìncǐdào马，不如坐进此道。gǔzhīsuǒyǐ

guìcǐdào

zhěhé

bú

yuēqiú

yǐ

dé古之所以贵此道者何？不曰求以得，yǒu

zuì

yǐmiǎnyé

gù

wéitiānxiàguì有罪以免邪。故为天下贵。

第六十三章wéi

wú

wéi

shìwú

shì

wèi

wú

wèi为无为，事无事，味无味。dàxiǎoduōshǎo

bàoyuàn

yǐ

dé大小多少，报怨以德。túnán

yú

qí

yì

wéi

dà

yú

qí

xì图难于其易，为大于其细。tiānxiànánshì

bìzuò

yú

yì

tiānxiàdà

shì

bìzuò天下难事，必作于易；天下大事，必作yú

xì于细。shì

yǐshèngrénzhōng

bùwéi

dà

gùnéngchéng

qí

dà是以圣人终不为大，故能成其大。fūqīngnuò

bìguǎxìn

duōyì

bìduōnán夫轻诺必寡信，多易必多难。shì

yǐshèngrényóu

nánzhī

gù

zhōngwú

nán

yǐ是以圣人犹难之，故终无难矣。

第六十四章qí

ān

yì

chí

qíwèizhàoyì

móu其安易持，其未兆易谋。qí

cuìyì

pàn

qíwēi

yìsàn其脆易泮，其微