AKT_F__RENME

1、PAGE PAGE 12AKT?F RENMEGiriAktif renme yeni bir dnce deildir. Yzyln bandan beri eitli yazarlar tarafndan zaman zaman dile getirilmitir. rnein, Montessori rencilerin neyi renmek istediklerine kendilerinin karar vermesini tavsiye etmitir, Dewey bilginin renci tarafndan kefedilmesine nem vermitir. Bu d

2、ncelere deer verilmesine karn; aktif renme kavramnn gelimesi, ona yeni anlamlarn yklenmesi, bu dncelerin doruluuna ilikin ampirik kantlarn toplanmas ve onlarn yaama geirilmesi son on yl iinde olmutur. u anda gelimi lkelerde aktif renme ile ilgili aratrma ve uygulamalar hkmetlerin destekledii geni ld

3、eki projeler halinde yrtlmektedir.Aktif renme Nedir?Aktif renmerenene renme srecinin eitli ynleriyle ilgili karar alma frsatlarnn verildii rencinin renme srasnda zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorland bir renme srecidir .Dikkat edilirse burada vurgulanan rencinin ilgili kararlar almas ve dnmenin

4、aktiflemesidir. Aktif renme anlayna gre renmenin nasl gerekletirilecei, ne kadar renildii ve renmeyle ilgili eksiklerin neler olduu gibi kararlar renen almaldr. Gereksinim duyduu zaman retenden yardm isteyebilir, ancak bu konuda dnmesi gereken ve sorumluluk tayan renendir. ?nsanlar bunu yapabilecek

5、kapasitedir. Aratrmalar da bu gr desteklemektedir. rnein etkin bir ekilde renen deneklerin ne zaman stratejik davrandklarnn ne zaman davranmadklarnn farknda olduklar ortaya karlmtr. Aktif renme konusunda dikkati eken bir baka nokta aktif renmenin “renmeye aktif katlm” aan bir kavram olmasdr. Aktif r

6、enme iin aktif katlm gerekli, ancak yeterli deildir. Aktif renme, aktif katlmn gstergeleri olan soru sorma, aklama yapma vb. davranlarn yansra renme srecini planlama, gzden geirme gibi etkinlikleri de iermektedir. Ayrca baz durumlarda aktif renmenin yanl anlamalara yol at grlmekte ve konular rencile

7、re paylatrp onlara anlattrlarak aktif renmenin uyguland dmektedir. Bunun aktif renme olduu sylenemez. Tam tersine retmenin yapmas gereken bir ii bu konuda yeterli bilgisi olmayan rencilerin yapmas verimi drmektedir.Aktif renme rencilere konuma, dinleme, okuma, yazma ve dnme imkanlar salar. Ders ieri

8、i, renciden rendiini uygulamay gerektiren; problem zme almalar, informal kk gruplar, simlasyonlar, rnek olaylar, rol yapma vb. etkinliklerle renilir.Bu noktada aktif renmenin temelini oluturan balca dncelere bir gz atmann aktif renmenin ne olduunun daha iyi anlalmasna yardmc olaca dnlmektedir.Aktif

9、renmenin bu kadar ilgi grmesinin balca nedenleri unlardr:Kendi renmeleri hakknda sz sahibi olmak rencileri gdlemektedir Bilgi birikiminde ok hzl deimeler olduu iin varolan bilgi ve becerileri kazanmann yansra renmeyi bilen meslek sahipleri dierlerinden daha baarl olmaktadr. Bu nedenle aktif renme il

10、e renmeyi renme birletirilmitir. nk aktif renme, renciler onun nasl yaplacan biliyorlarsa gerekleebilirAktif renmenin Temel Dnceleri1) renen, renme srecinin aktif bir gesidir.2) renme birikimli bir sretir.3) renmede evre ile aktif etkileim nemlidir.4) rencinin renme becerileri gelitirilebilir.5) ret

11、imsel iler (renciye ne yaptrdnz) nemlidir.renen, renme srecinin aktif bir gesidirAktif renme dncesinin yaylmasndaki gecikmenin nedeni yzyln bandan beri psikoloji ve eitim bilim alanlarnda davranlk akmnn egemen olmasyd. Davranlk akmna gre renme, uyaran-tepki bann olumas ve bu ban pekitirelerle glendi

12、rilmesi sreci olarak ele alnmaktayd. Davran renme kuramlar; a braklm ya da bir labirente kapatlm gvercin, kedi vb. hayvanlar zerinde yaplan deneylere dayanmaktayd. Bu deneylerin ounda ilgili uyarana doru tepkiyi gsteren hayvanlar iinde bulunduklar zor durumdan kurtulmakta ve gsterdikleri tepki pekit

13、irilmekteydi. Bir baka deyile bir dahaki sefere o uyaran karsnda o tepkiyi gsterme olasl artmaktayd. Uzun yllar insan renmesi de bu yaklama gre aklanmtr.Bu yaklamn en byk eksii yalnzca rencinin edimi zerinde durulmas, edimin nedenleri, uyaran-tepki ba oluurken olup bitenler zerinde durulmamasyd. Dav

14、ranlar renmenin gzlenemeyen ksm ile ilgilenmiyordu. rencinin anlayp anlamad da pek dikkate alnmyordu. nk rencilerin renme srecinde kendilerine aktarlan bilgileri pasif olarak alan geler olduuna inanlmaktayd. Buna gre, reticiler rencinin neyi, ne zaman ve nasl reneceine karar verir ve genellikle onla

15、rn sessiz, pasif durduklar bir srete onlara bildiklerini aktarrlard. Daha sonra yaplan snavlarda renciden kendisine aktarlanlar tekrarlamas istenirdi. Bunun altnda yatan dnce anlatlanlarn rencilerce anlatld biimde anlaldnn varsaylmas idi. Oysa son zamanlarda bilisel anlayla gerekletirilen renme arat

16、rmalar bunun byle olmadn ortaya karmtr. Hereyden nce bir hayvan kapatld labirentin iinde fazla dnmeden dnp durabilir ama insan labirentten nasl kacan planlayarak hareket eder. Bu renme iin de geerlidir. Bu gelimeler sonucunda aktif renme anlay popler olmutur. Bu dnceyi akla kavuturabilmek iin eitli

17、aratrmalarda yaplan deneyelim ve u cmlelere bir gz atalm;“Onu ykseltmek zor bir i. ?nsann bazen yerlere kadar eilmesi bazen ayaklarnn ucunda ykselmesi gerekebiliyor. Ancak onun ykseldiini grmek insana mthi bir zevk veriyor”Bu cmleleri ilk kez duyan kiileri yukardaki paragrafn neden bahsettii soruldu

18、unda “bir insann yetimesi”, “insan onurunun ykseltilmesi”, “bir yere ulama istenci” vb. yantlar alnmtr. Hatta bir yksek lisans rencisi bu cmlelerin kendisine kitaplk yerletirmeyi hatrlattn sylemitir. Oysa yukardaki cmleler uurtmalarla ilgili bir metinden alnmtr.Ayn dili konuan insanlarn cmleden byle

19、 farkl anlamlar karmas ve farkl yorumlar yapmas bize renme malzemesini pasif olarak almadn ve kendine zg bir biimde ilendiini gstermektedir.Biliselcilere gre renen yeni duyduklarn grdklerini ncekilere ekler. Bilgiyi rgtleyerek, snflayarak, hipotezler gelitirip onlar snayarak ve yorum yaparak iler. S

20、onunda gerekleen renme, rencinin bilgiyi ileme yntemlerinden ve nceki renmelerinden etkilenmektedir. renen yalnzca strateji kullanmada deil, yeni bilgileri ncekilerle ilikilendirmede de etkindir. renenler varolan emalar kullanarak yeni bilgiyi yaplandrr.renme birikimli bir sretirBiraz nceki deneyden

21、 karlabilecek bir baka sonu da renmenin birikimli bir sre olduudur. Dinlenen cmlelerden farkl anlamlar karlmasnn nedeni kiilerin gemi yaantlarndaki farkllklardr. rnein yukardaki cmleleri duyunca kitaplk yerletirmeyi anmsayan yksek lisans rencisi bir gece nce kitapln dzenlemiti.Buna yol aan etken ren

22、ilenlerin bellekte emalar halinde saklanmasdr. ema ise belli bir konuda bireyin sahip olduu bilgilerin tmdr. Ancak bu bilinenlerin basit bir toplam deildir. Tersine reneni dndren dinamik yaplardr. rnein okuduunu anlama srecinde renen nceki bilgilerini ve varolan emalar kullanarak renme malzemesini y

23、eniden yaplandrr ve yenilerle eskileri ilikilendirerek anlamlar karr. rnein Recht ve Leslienin aratrmasnda okuyup anlamas kt ancak basketbol hakknda bilgisi olan rencilerin; basketbolla ilgili bir paray okuyup anlamada, okuyup anlamas iyi ancak basketbol hakknda bilgisi olmayanlar kadar iyi edim gst

24、erdikleri saptanmtr. Bu aratrma n renmelerin sonraki renmeler zerinde ne kadar etkili olduunu gstermesi bakmndan dikkat ekicidir.u anda birikimin renme srecindeki rol, n renmelerin kullanmn engelleyen (n renmelerin dzensizlii, isel bilgiye ulaamama vb.) etkenler incelenmekte ve buradan elde edilen b

25、ilgilerle renme srecinin etkinliinin nasl artrlaca aratrlmaktadr.renmede evreyle aktif etkileim nemlidirBir ok yazara gore renme sosyal bir sretir. Bir baka deyile renmenin ve gelimenin temelinde sosyal etkileim bulunmaktadr. rnein Vygotskye gre bilisel geliim ocuun o toplumun daha gelimi yeleri ile

26、 etkileiminin rndr. Bu etkileim sayesinde ocuk daha sonra karlat sorunlar zerken kullanabilecei birikimi elde eder yani karmak zihinsel beceriler kazanr. Bu gr okuldaki retmenler iin de geerlidir. renme srasnda renenlerin birbirleriyle ve retenle olan etkileimi birlikte ortak bir anlay oluturmaya al

27、malar renme srecini verimli klacaktr. Bunun nedeni etkileimin rencilerin birbirinden ve renmekten holanmalarna yol amasdr. Bu da rencilerin enerjilerini almalarna vermesini salamaktadr.rencinin renme becerileri gelitirilebilirAktif renme anlayna gre renme yetenei duraan deil deikendir. Eitim yoluyla

28、 rencilerin renme kapasiteleri artrlabilir. Bu nedenle eskiden olduu gibi rencilerin yeteneklerine gre snflanmas ve yetenein deimeyen bir zellik olduu doru deildir. Tersine bir yandan rencinin bir konu alanna zg bilgi ve becerileri renirken dier yandan renmeyi renmesi salanabilir.Yaplan aratrmalar d

29、a bu grleri destekleyen bulgular salamlardr. Kt rencilerin iyi rencilerden farknn n renmelerindeki ve bilisel strateji kullanmlarndaki farkllklar olduu saptanmtr. Usta renciler bilgiyi usta olmayanlardan daha hzl ilemektedirler. Ancak daha nce de belirtildii gibi bu farkllklar duraan deildir. Bilise

30、l stratejiler renilebilir. Yetime ile daha iyi renen olunabilir. nemli olan rencilere bu frsatlarn salanmasdr.retimsel iler nemlidirEitim literatrnde yllarca retmen zellikleri retmen davranlar, eitim programlar gibi dsal kontrol geleri zerinde durulmu rencinin ne yapt ne dnd ne alglad pek dikkate al

31、nmamtr. Yukarda deinilen gelimelerden sonra rencinin alglar, davranlar ve bilisel sreleri zerinde durulmaya balanmtr. rencinin ne rettii ve retirken nasl bir yol izledii yani retimsel iler bu balamda dikkati ekmitir. rnein, deneyin etkili bir yntem olduu bilinir. Eer renenlere deneyin nasl yaplaca,

32、sonunda nelerin elde edilecei vb. bilgiler paketlenmi bir biimde sunulursa deney yapmak da fazla etkili olmayacaktr. Deney ynteminin aktiflemesi renenin kk ynlendirmelerle deneyi yapmas ve sonular kefetmesi ile salanacaktr.Doylee gre retimsel iler rencinin dikkatini, ieriin belli noktalarna eker ve

33、bilgi ileme yollarn belirler. Bu etkiler, bilgiyi anlam karmak iin ileme ve yzeysel zellikler iin ileme arasndaki farkllklarda aka grlebilir. Eer deneklerden bir fotorafn iindeki Alar saymalar istenirse denekler fotoraftaki dier zelliklere dikkat etmeyeceklerdir. Benzer biimde bir iirdeki kafiyeleri

34、n bulunmas oradaki ana dncenin gzden kamasna yol aacaktr.retimsel iler bu denli nemli iken geleneksel retim uygulamalarnda genellikle daha nce karlalan bilginin tekrarlanmasn gerektiren bellek ilerine ya da standart bir ilemin uygulanmasn gerektiren ilemsel ilere yer verdikleri grlmektedir. Gerek be

35、llek ilerinde gerekse ilemsel ilerde rencinin bilgiyi yeniden retmesine gerek yoktur. Oysa daha st dzeyde olan kavrama ilerinde renci bilgiyi yeniden retir. rnein, renme malzemesini kendi cmleleri ile zetleme, ona rnek bulma ya da bir ok ilemin iinden o anda uygulanmas gerekeni seme ve neden onun ku

36、llanlacan aklamada olduu gibi.Aktif renmenin Amalar:Bilimsel dnmeyi retmekBilgi kaynaklarna ulamay retmekProblem zme becerilerini kazanmakNeden sonu ilikisini kurmay retmek Kendilerini yenilemeyi retmekToplumsal bilin kazandrmak?letiim becerilerini kazandrmakAkl, bilgi, teknoloji retebilmeyi salamak

37、Ynetici ve giriimci insan olmay retmekSosyal becerileri gelitirmekAktif renme iin 3 koul vardr:A) rencinin renme ile ilgili kararlar almasNasl reneceim?Nereyi renemedim?Hangi stratejileri kullanaymZamanm nasl kullanaymB) renenin zihinsel yeteneklerini kullanmasBilgiyi kefetmeSoru sormaKarlatrma yapm

38、aAklama yapmarnek bulmaAnlam karmanceki renilenlerle ba kurmaDrlendirmekarmda bulunmaC) Sosyal etkileimrenme kiisel ve isel bir sretir. Sosyal etkileim bu srecin etkinliini artrr.Aktif renme stratejisini oluturan 4 yap vardr:KonumaDinlemeYazmaYansma: Bilginin bir baka durumda kullanlmasBu yaplar bir

39、biri ile ilgili u aktiviteleri ierir:Aklama Soru sormaPekitirmeBilgiyi uygun durumlarda kullanmaKazanlmas gereken en temel sosyal beceriler:Duygu ve dnceleri ifade edebilme, bakalarna gven ve gerekleebilecek riskleri karlayabilmeYeni arkadalklara ak olmaSylemek istediini kar tarafa doru anlalabilece

40、k ekilde aktarabilmeSrekli sosyal ilikiler oluturabilmeDeiik dncelere sahip olabilmeyi normal karlama ve kabul etme.retilecek grup almas becerileri1- Sessiz olma, srayla hareket edebilme, birbirine ismiyle hitap edebilme2- ?birlii oluturabilme, fikir ve sonularn aktarabilme, arkadalarn almalar iin t

41、evik etme3- Daha derin bir muhakeme stratejisine ynelme, eldekilerle yetinmemeyi renme4- Kiileri deil, dnceleri eletirmeAktif renmede kullanlan baz yntemler?birlikli renmeKefederek renmeKavram haritasProblem zmernek olay incelemeAratrma yoluyla renmeSoru-cevapVzldamaEitimsel oyunlarTartma vb.Uygulan

42、an 40dan fazla yntem vardr ve hergn say artmaktadr. Burada uygulamak isteyenleri bekleyen en nemli tehlike ii ok hafife alarak hemen herkesin baz bilgileri edinmesinden sonra bu yaklam uygulayabileceini zannetmesi; bir n eitim olmakszn hatta rehber aracl ile ilk uygulamalarn desteklenmesi gerekletir

43、ilmeden uygulamaya hemen geilmesidir. Karlaacak baz baarszlklar yaklamn ktlenerek bir yana itilmesi ve geleneksel uygulamaya dnlmesine yol aabilir.Birlikte renmeBu yntem Johnson tarafndan gelitirilmitir (1991).Grup oluturulmas.renci says/grup bykl=dnerek saylacak sayrenciler 1den 6ya kadar saylarak

44、herbirine bir say verilir. Daha sonra rnein btn birlerin,ikilerin. birer masaya toplanmalar istenir. Eer ortam buna uygunlse, klasik dershane ortam varsa n ve arka sralar birbirine dnerek gruplar yaplr.Grupda grev blm yaplr.Malzemeci (metin vb. malzemeyi gruba getirir)Gdleyici (grup yelerini tevik e

45、der)Yazc ve szc (grup devini yazar ve snfa sunar)Denetmen (ilerin ngrld kurallara gre yaplmasn denetler)Denetmen yardmcs seilir veya adlarnn ilk harfine gre belirlenir.Metinlerin dalmMetnin bireysel olarak okunmas (10 dak.)Bireysel dev Her renci rnein 10 dakikalk sre ile retmenin sorduu soruya birey

46、sel olarak yant hazrlar.6- Grup devi Bireysel devler bittikten sonra ayn soruya grup yant arar. Herkes grupda fikrini syler ve tartr. Yine 10 dakikalk sre iinde grup devi hazrlanr. renci bireysel ve grup devinden puanlar alabilir.7-Grup devlerinin poster tarznda sergilenmesiGrupdan bir kii dnml olar

47、ak posterin nnde bekliyerek savunma, aklama yapabilir.8-Toplu tartmaGrup szcleri grubun grlerini ve sonucunu snfa ksaca anlatr. retmen bu arada yeni aklamalar veya anlatmlarla konuyu pekitirip daha iyi anlalmasn salayabilir.* Sre boyunca retmen snf terk etmez. Gruplar gezerek sorular cevaplandrr. Ak

48、lama yapar, yardm eder.Birlikte Soralm Birlikte renelimBu yntem Prof. Dr. Kamile Akgz tarafndan gelitirilmitir. 1982den beri uygulanmaktadr.Grup oluturulmasGruplarda renciler ok ksa bir sohbet yapmalar salanarak birbirlerine snmalar salanr. Grubun kendisine bir isim vermesi istenir. Grupda grev blm

49、yaplr. Yazc, szc ve postac seilir.Okumarencilere bir metin verilir ve okunmas istenir (10 dak. ).Bireysel sorularn oluturulmasHer renci rnein 10 dk iinde cevabn bildikleri derinlii olan bir soru hazrlar. Sorular gruba sorulur ve grup yeleri soruyu cevaplandrmaya alr.Grup sorularnn hazrlanmasGrup ayn

50、 ekilde dier gruplara sorulacak 2 soru hazrlar ve bunlar bir kada yazar.Sorularn gruplara datlmasSorularn grupca cevaplandrlmasCevaplarn snfa sunumu8- Btn snfn tartmasgruplar sunumlarn tamamladktan sonra retmen konuyu zetleyerek genel bir tartma balatabilir.* Srecin sonunda retmen ksa bir snav yapab

51、ilir. Bu yntem kuramsal konularda daha etkili uygulanabilmektedir.Birletirme YntemiEliot Aronson ve meslekdalar tarafndan gelitirilmitir. Her renci hem reten hem renen durumundadr.Grup oluturmaDers konusunun saysyla eit sayda renciden oluan gruplar oluturulur.Konular paylama ve okuma (15 dak.)Grupta

52、ki her kii ders konularndan birini seer ve konusunu okur.Uzmanlk gruplarnda toplanma ve grmeHerkes ayaa kalkarak yeni uzmanlk gruplarnda tekrar toplanrlar. Gruplarda bulunan ve ayn konuyu ileyen kiiler yeni gruplar olutururlar. Bu yeni gruplar kendi konularn 15 dk aralarnda grrler, tartrlar, birbirl

53、erine aklama yaparlar. Bir kada adlarn yazarak konuyu zetlerler. Gerektiinde konuyu basite sunabilmek amacyla ekil, grafik hazrlayarak poster benzeri grsel materyal hazrlarlar.?lk gruplara dnKatlanlar ilk gruplarna dnerler. Btn gruplara bir soru yneltilir. Her kii kendi konusunu gruba anlatr. Grubun

54、 konusunu anlamasna alr. Yneltilmi soru konusundaki nerilerini ekler. Bundan sonra grup tartarak bir sonuca varr.Grup szcs gerekli notlar alr.Szclerin sunularSzcler grubun bulduu zmleri snfa aktarr. retmen gerekli aklamalar ve katklar yapar.Aktif renmeyi Gerekletiren StratejilerYeni bir olay paylama

55、ya davet etmekTanm: rencileri, balarndan geen yeni veya ilgin bir olay snfla paylamaya davet etmek. Ama: rencilerin dikkatlerini derse toplamak ve salkl bir snf ortam oluturmak.Bilineni ve bilinmek isteneni belirlemekTanm: rencileri belli bir almaya hazrlarken veya derse balarken, onlara konu ile il

56、gili olarak neleri bildiklerini ve neleri bilmek istediklerini sormak.Ama: Bir niteyi rencilerin bilgileri ve sorular zerine ina etmek.Akc ders planlar hazrlamakTanm: Snfn yksek dzeyde katlmn salayacak plan hazrlamak.Ama: Snfta rencilerin renme srene ceza veya dl olmakszn, doal olarak katlmn salayac

57、ak kadar ok miktarda olaylarn ve faaliyetlerin cereyan etmesini salamak. abuk ve hzl ilerlemekTanm: Snftaki btn rencilerin katlmn salayacak biimde dersin hzl ilerlemesini salamakAma: rencilerin dikkatlerinin dalmasn nlemekAama aama ve katmanl olarak retimTanm: retmenin, belli bir konuyu tek defada k

58、avratmaktan ziyade o konuya zaman zaman geri dnerek rencilerin derse katlmlarn kaybetme riskini azaltmakAma: rencilerin zerinden“annda renme” basksn almak ve onlarn kiisel ve doal bir hzla renmelerini salamakSnrl eitlilik sunmakTanm: Snfta rencilerin katlmlarn srdrecek fakat ayn zamanda onlarn gvenl

59、iklerini tehdit etmeyecek ekilde uygulanan yntemleri snrlandrmakAma: Dersteki eitlilii karmaklktan uzaklatrmak ve bylece rencinin kaygsn azaltmak.Konumak veya geiniz demekTanm: Snftaki her rencinin konu hakknda sra ile konumasn veya “geiniz” demesini istemek.Ama: Snfta konuan renci saysn artrmak ve rencilere kendi kendilerini ynetme sorumluluunu kazandrmakSoruya cevap yazmakTanm: retmenin snftaki herhangi bir rencinin belli bir soruyu cevaplamasn istemeden veya retmenin sorunun doru cevabn sylemeden nce snftaki btn rencilerin kendilerine yneltilen bir soruya cevap yazmalarn istemekAma