AT_LYE__LEMLER_DERS_

1、ATLYE ?LEMLER? DERS?HAZIRLAYANY.Do.Dr. Hseyin BULGURCUBALIKES?R-2000DERS KONULARI? GVENL?LK YARDIM?KL?MLEND?RME VE SOUTMADA ALET VE EK?PMANLARIBORU ?L?KAYNAK ?LEMLER?BLM-1? GVENL? GVENL? NED?R ? gvenlii, iin yaplmas srasnda alanlarn karlatklar tehlikelerin ortadan kaldrlmas veya azaltlmas konusunda

2、iverene getirilen ykmlere ilikin teknik kurallarn btnn kapsar.? GVENL?N?N SAH?PLER?DEVLET?VERENSEND?KA? GVENL?TRK?YEDEK? ? KAZALARITrkiye son yllarda i kazalar sralamasnda 1. durumdadr.rnek olarak 1987 ylnda:Sigortal alan says: 2 878 925 kii? kazas says: 158 836 (% 5.5)Sakat says: 2 482 kii l says:

3、836 kii? KAZALARININ NEDENLER?1. ?ilerin belli bir eitimden gemeden ie balamalar2. ?yerlerinde i gvenliine gereken nemin verilmeyii3. ?verenlerin maliyeti arttrd iin ii sal ve i gvenliine gereken nemin vermemeleri4. Denetimin yetersizlii? VE ?VEREN?N SORUMLULUKLARI1475 sayl ? Kanununun 5. blm ?i Sal

4、 ve ? Gvenliine ayrlmtr.Kanunun 73. Maddesinde “Her iveren, iyerinde iilerin saln ve i gvenliini salamak iin gerekli olan yapmak ve bu husustaki artlar, aralar noksansz bulundurmakla ykmldr. ?iler de bu yoldaki yntemler ve artlara uymak zorundadr” hkm yer almtr.K?SEL SALIIN, TEM?ZL?K VE DZEN?N NEM?

5、kazalar istatistiklerinde dme, arpma sonucu meydana gelen kazalar yaklak %40 oluturmaktadr.?e girite kiinin o ie uygun olup olmad salk muayenesi ile belirlenmelidir.?e uygun olamayan yerlere ruhsat verilmemelidir.?yerinin temiz ve dzenli tutulmas iveren ve iinin ortak sorumlu olduklar bir konudur.At

6、lye ile ilgili genel kurallar yazl ve szl uyarlarla alanlara bildirilmelidir.? gvenlii konusunda seminer ve kurslar dzenlenmeli, ie yeni balayanlar n eitim.Geni kollar, gevek kemerler ve boyun atklar almamza engel olur dnen makinelere kolaylkla kaplabilir.Makinelerde yaplan almalarda salar uzun ve d

7、ank ekilde olmamal, kadnlar bart veya bere takmamaldr.alma srasnda yzk, bilezik ve kol saati taklmamaldr.?e gelirken salam ve dzgn ayakkab giyilmelidir. Kadnlar yksek topuklu ayakkab giymemelidir. En uygunu bu amala yaplm emniyet ayakkablarnn giyilmesidir.EMN?YET KEMER?GVDE KEMER?KORUYUCU GZLKLERKAR

8、BON F?LTRELERMASKELERMAK?NE VE EMN?YET PARMAKLIKLARININ NEM?Dnen, hareketli ksmlara sahip makinelerin insanlara zarar verebilecek ksmlar muhafaza altna alnmaldr.zellikle kay-kasnak, dili ark mekanizmas gibi hareketli elemanlar byk tehlike olutururlar. Bunlarn korumalarn skldkten sonra mutlaka yerine

9、 takmak gereklidir.HAVA KOMPRESRLER?NDEOLUAB?LECEK TEHL?KELERHava kompresrlerinde tehlike kayna yalama yadr.Sktrlan scak nemli hava ile tanka baslan ya-su karm dar atlmad takdirde bu ayrlm ya patlama ve yangn kayna olur.Bunu nlemek iin hava deposunun alt ucundaki bir blf musluu ile biriken su veya b

10、oaltlmaldr.GAZ TPLER?N?N TEHL?KELER?Gaz ya da sv haldeki oksijen; ya, gres ya ve dier baz organik maddelerle birleirse sonu bir patlama olur.Asetilen gaz tek bana sktrlrsa ayrarak patlar. Eer sv aseton iinde zlrse kararl hale gelir.Tpler arpmaya, vurmaya ve dmeye kar korunmaldr.Tpler dorudan s ve gn

11、e nlarna maruz braklmamaldr.Tpler yanc maddelerle bir arada depolanmamaldr.Klor gaznn son derece korozif olduu unutulmamal, uygun yerlere depolanmaldr.PATLAYICI GAZLARIN TEHL?KELER?Parlayc svlarn “alevlenme noktas” bir test cihaz alevi ile dokunulduunda alev ald scaklktr.Benzin, benzol, eter, alkol,

12、 petrol eteri vb. uucu svlar normal scaklklarda bile yanmaya yetecek kadar buharlarlar. Dolaysyla alevlenme noktalar ok dktr.Her parlayc sv buhar ve gaz, hava ile bell. rnek: %1-6 benzin buhar, %94-99 hava ile kartnda patlama olabilir.“Yanma noktas” ise parlayc-yanc sv buharlar ve gazlarn hava ile m

13、eydana getirdikleri alevle dokunulmadan kendi kendine yanmaya baladklar scaklktr.BUHAR-GAZ YANGINLARINDAN KORUNMA YNTEMLER?1. Parlayc svlarn s art nlenmeli,2. Bu svlar yer alt tanklarnda, emniyetli bidonlarda ve kapal sistemlerde muhafaza edilmeli,3. Doldurma ve boaltmalarda tututurma kaynaklar gide

14、rilmeli, ark oluturmayan tesisat kullanlmal, statik elektrik giderilmelidir.4. Kullanma metotlar gelitirilerek akntlar nlenmeli,5. almalar iyi ve itinal bir dzende olmal,6. Bu tip gazlarn kullanlmas srasnda azot ve karbondioksit gibi atl (inert) gazlardan yanmay nleyici bir ortam oluturulmaldr.GVENL

15、?K RENKLER?KIRMIZI:1. Yangn sndrme tehizatnn bulunduu yerler,2. Tanabilen sv yanc tanklar,3. Makine sistemlerinde acil durdurma dmeleri ve kollar iin kullanlr.SARI:1. ?htar ve fiziksel tehlikeleri gstermek iin,2. Patlayc yanc maddeler iin kullanlan p bidonlar,3. Tamir edilmekte olan tehizatn kullanl

16、masn, altrlmasn nlemek iin ihtar,4. Makinelerin altrma yerleri ve g kaynaklarn tantm iin kullanlr.TURUNCU1. Makinelerin tehlikeli paralar,2. Elektrik arpmalarna sebep olabilecek gvenlik alterleri ve paralar,3. Makaralarn, dililerin, kesici ularn ve g kayna enelerinin akta kalan ksmlarnn belirlenmesi

17、nde kullanlr.MOR: Radyasyon tehlikesiYE?L:1. Gvenlik tehizatnn yerleri,2. ?lk yardm malzemelerinin yerlerinde kullanlr.MAV?:1.altrma elemanlarna kar, sistem almakta iken dikkat edilmesi gerektiini gsterir.2. Cihaz zerindeki mavi etiket, cihazn “devre d” olduunu gsterir.K?SEL EMN?YET KURALLARIYaplan

18、ie uygun i elbisesi semek,Dnen aletleri altrmadan nce uzun salar saklamak,Devaml gvenlik gzlkleri kullanmak, kaynak iin uygun balk ve gzlk kullanmak,Makineler veya dnen aletler civarnda alrken kravartmak,Atlyede alrken deerli ss eyalarn karmak,Atlyede gvenlii salamak iin devaml tetikte olmak,Deriyi

19、mikroplardan korumak iin sabun ve su kullanmak.AC?L DURUM DMELER?eitli takm tezghlarnda ve makinelerde bir tehlike annda sistemin ani olarak durdurulabilmesi iin “acil durum” kapatma dmeleri kullanlr.Bu dmeler operatrn kolayca ulaabilecei yerlere monte edilmelidir.Dmeler krmz renkli ve topuzlu olara

20、k yaplrlar.VCUDUN ?LETKEN HALE GELME TEHL?KES?0.01 mAAkmn hissedilme snr1-5 mAElde uyuma hissi, elde gdklanma olur.5-15 mATutulan cisim henz braklabilir, el ve kolda kramp balar.15-25 mATutulan cisim braklamaz, kalp etkilenmez.25-80 mATahamml edilebilen akm iddeti, tansiyon ykselir, kalp dzensiz alm

21、aya balar ve durabilir, teneffs zorlar, genelde uur yerindedir.80-100 mAKalpte fibrilasyon oluur, uur kaybolur.Elektrik akmnn insan vcuduna etkisi10 0001234.0510501002005002000125.0302 0005 0001 000 200 500 100 50 20 10 0Akm mAzaman msHissetme snrBraktrma balangcTitreim balangcELEKTR?K KAZALARININ N

22、EDENLER?1-Elektrik tesisatnn cins ve hacmine gre yetkili ehliyete sahip kiilerce yaplmamas, bakm ve onarmnn salanamamas,2-Makina veya aletlerin plak metal ksmlarnn topraklanmam ya da gerekli yaltmn yaplmam olmas,3-Topraklamann kolay muayene edilememesi sonucu, topraklamas yaplm bilinen alet veya mak

23、inalarn, zaman sreci ierisinde veya d etkenler sonucu topraklamasnn bozulmas,4-alanlara yeterli kiisel koruyucu, yeterli gvenlik malzemesi verilmemesi veya alanlarn bunlar kullanmamalar,5-alanlara ii sal ve i gvenlii konularnda gerekli bilgilerin verilmemesi ve bu konuda srekli olarak uyarlmamalar v

24、eya iyerinde konulan bu kurallara alanlarn uymamas,6-alanlarn elektrik enerjisi hakknda gerekli eitim, bilgi ve deneyime sahip olmamalar, bunun sonucu olarak kendilerine ar gven duymalar ve elektrie kar gerekli dikkat ve zeni gstermemelerierekli talimatlar almadan veya grevleri dnda arzaya mdahale e

25、tmeleri.8-alanlarn veya altranlarn ilerini benimsememeleri.Elektrik enerjisinin tehlikesi, yaltm zelliinin bozularak makinalarn gvdelerine gemesi veya iletim hatlarnn koparak canllara dokunmas ile oluur.Kopmu iletim hatlarna dokunmamak en iyi korunma nlemidir. AKIMDAN KORUNMA YNTEMLER?-Koruyucu yalt

26、ma,-zerinde durulan yerin yaltlmas,-Kk gerilim kullanma,-Sfrlama ve-Topraklama, gibi dzenler kullanlr.Ayrca Elektrik ? Tesisleri Ynetmeliinin 25.10.1996 tarih 22798 sayl resmi gazetede yaymlanan son deiiklii ile TEDAn da zorunlu kld Kaak akm rlesi (dier adyla hayat koruma) i gvenlii adna ok gzel bir

27、 teknik ilerlemedir.Elektrikli almalarda ?nsan Faktrleri ve Ergonomik nlemler:1.?nsanlar unutkandr. Unutkanlk faktr gz nnde tutularak; uyar levhalarnn konulduu yerin seimine, talimatnamelerin ksa ve z oluuna, ift gvenlik sistemine byk lde nem verilmelidir. rnein zmpara tann altrld yerde GZLKSZ ALIMA

28、 levhas bulunmal ve zmpara tann yannda bir gzlk bulunmaldr.2.Belli bir ii renmi ve bunu uzun bir sre uygulam insanlar, yaptklar hareketlerin belli bir sonularnn olmasn beklerler. rnein, yukarya ve aaya doru hareket ettirilerek alan bir elektrikli makina alterinin, yukarya doru hareket ettirilmesinde

29、 makinann almas, aaya doru hareket ettirilmesinde de makinann stop etmesi beklentisi vardr. Ancak bu durum her zaman geerli olmayabilir.Bu nedenle tm makina tasarmlarnda, insan alkanlk ve beklentileri dikkate alnmadka, buna bal kazalar da nlenemez. 3.?nsanlar kendilerini n plana karmak isterler. rne

30、in; elektrii kesmeden elektrik direine kp elektrik balarlar, yine elektrii kesmeden bir makinada veya panoda onarma giriirler, hatta azlarna ampul koyup yakmaya alrlar.4.? ortamnda ar dzeyde titreimler, grlt, esinti, nem dzeyi gibi faktrler ve bedensel zorlanmalar stres yaratarak kazalabilirler. Ayr

31、ca, i gvenlii amacyla alanlara verilmesi gereken gvenlik malzemelerinin ergonomik yapda olmasna zen gsterilmelidir. Gvenlik malzemeleri ve el aletleri, yapmna zg ilerde kullanlmal, Alak gerilim eldiveni, Yksek gerilimli almalarda kullanlmamal ayn ekilde elektrik kontrol kalemi tornavida yerine kulla

32、nlmamaldr. Bununla beraber alanlarn ie alndklarnda ve iba sresince iyi bir teknik dzeye kadar eitilmesi, kaza yapma olasln azaltacaktr.AKIMA MARUZ KALAN K? NASIL KURTARILMALI ?lk yaplacak ilem mmknse enerjiyi kesmektir. Bu mmkn deilse yaltkan bir ubukla kazal ile enerjinin temasn kesmek gerekir.Kaza

33、lya plak elle temas etmemeli aksi takdirde yeni bir kurtarcya ihtiya olacaktr.ELEKTR?KL? ALETLER KULLANIRKEN GEREKEN GVENL?K NLEMLER?Btn aletleri topraklayn.Uygun boyutta elektrik kablosu kullann.Btn aletleri uygun olarak muhafaza edin.Aletleri syrlm kablo veya tehlikeli kordon ile kullanmayn.Elektr

34、ikli aletler kullanrken kuru yaltkan yzeyde durun.YANGINLARIN SINIFLANDIRILMASIA GRUBU: Normal yakacak maddelerinden oluan yangnlar.B GRUBU: Tutuabilen svlardan oluan yangnlar.C GRUBU: Elektrik tehizatndan kaynaklanan yangnlar.D GRUBU: Yanabilen metallerden oluan yangnlar.YANGIN GEN?YAKITISIOKS?JENY

35、ANGIN SNDRCLERBASINLI SU: A tipi yangnlarda kullanlr. Elektrik yangnlarnda kesinlikle su kullanlmaz. Akaryakt yangnlarnda ise ortam soutmak iin kullanlr.KPK: A ve B tipi yangnlarda kullanlr. Tankn iine sodyum karbonat zeltisi konmu ve kp kararl halde tutan madde karmlar ilave edilmitir. ?kinci tpe a

36、lminyum slfat zeltisi doldurulmutur. Kullanm esnasnda cihaz ters evrilip yere vurulunca iki zelti karr. Meydana gelen tepkimeden CO2 ve kpk meydana gelir.KARBOND?OKS?T: B ve C tipi yangnlarda kullanlr. CO2li yangn sndrme cihazlar basnca dayankl ekme tp iinde sv CO2, sifon borusu, valf ve pskrtme mar

37、pucundan oluur halinde marpucun azndan yangn zerine pskrtlr.KURU K?MYASAL MADDE: B, C ve D grubu yangnlarda kullanlr. Bu cihazlar, sndrc kuru kimyasal madde ieren ana gvde ile ona bitiik ve iinde pskrtmeyi salayc CO2 ya da azot bulunan yardmc tpten meydana gelir. Cihaz kullanlrken valf alr ve basnlm itici gaz ana gvde iine basn uygular ve kuru kimyasal tozu dar pskrtr.YANGIN T?PLER? VE SNDRCLERA GRUBU: BASINLI SUB GRUBU: KPKC GRUBU: KARBOND?OKS?TD GRUBU:KURU K?MYASAL TOZYANGIN SNDRME TEH?ZATIYANGIN ALARMLARI: 1. Elle alan sesli,2. Otomatik duyuru yapan sistemler,3. Elle cam krlarak alan alarm